Een verplichte AOV voor zzp-ers vanaf 2020. Haalbaar?

Op 5 juni 2019 werd het principeakkoord voor pensioenen wereldkundig gemaakt. Een onderdeel van dit akkoord is dat ZZP-ers (Zelfstandigen Zonder Personeel) zich verplicht moeten gaan verzekeren met een AOV.

Een maatregel dat op veel tegengeluid kan rekenen door de zzp-ers zelf en bijbehorende belangenverenigingen.

In Nederland zijn er bijna één miljoen zelfstandigen zonder personeel werkzaam waarvan er ongeveer 200.000 zich vrijwillig hebben verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid.

Daarnaast zijn er nog een groot aantal ZZP-ers die zelfstandig bijklussen naast hun loondienstverband.

Even terug. Wat is een AOV precies?

AOV staat voor arbeidsongeschiktheids-verzekering en is een verzekering dat potentiële inkomensverlies van een zelfstandige moet opvangen in het geval van arbeidsongeschiktheid door ziekte of een ongeval.

Deze verzekering wordt door vereschillende commerciële verzekeraars in Nederland aangeboden en zelfstandigen kunnen tot op heden vrijwillig besluiten zich te verzekeren met een AOV.

“Slechts 200.000 van de bijna één miljoen zzp-ers hebben een AOV afgesloten in 2019

De eerder genoemde lage verzekeringsgraad door zzp-ers voor de AOV heeft vooral te maken met de hoge kosten die verbonden zijn aan deze verzekering. Ook worden redenen genoemd zoals het terugvallen op een spaarpot(je) en/of een werkende partner in geval van arbeidsongeschiktheid.

Vooral veel onduidelijkheid

ZZP-ers worden met het bericht over het mogelijk verplicht verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid vooral in het ongewisse gelaten. Er heerst vooral onduidelijkheid.

Een greep uit de onduidelijkheden zijn:

• Hoe komt de verplichte AOV eruit te zien?
  Wordt het een soort van basisverzekering waarbij men vrijwillig zich extra kan verzekeren. Zoals het bij de zorgverzekering werkt.
• Hoe wordt omgegaan met lastig verzekerbaren?
  Denk aan mensen met overgewicht, een ziekteverleden, geregistreerde wanbetalers of als een eerder afgewezen voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Deze groep moet dan niet worden uitgesloten.
• De premie moet betaalbaar zijn. Maar wat is betaalbaar?
  Worden de minst verdienende ZZP-ers als uitgangspunt genomen en wordt de premie op deze groep gebaseerd?
• De verplichte AOV moet met een opt-out komen als iemand als een AOV heeft afgesloten. Wat als mensen kunnen aantonen dat ze op financieel vlak niet afhankelijk zijn van hun inkomen uit eigen bedrijf?

Er zal gekeken moeten worden in de richting van een collectieve basisverzekering omdat een grote groep éénpitters er al bewust voor kiest om zich niet commercieel te verzekeren.

Daar pleit ZZP Nederland ook voor. De belangenorganisatie, die 44.000 ZZP-ers vertegenwoordigt, ziet meer in een basisverzekering voor alle ZZP-ers welke gefaciliteerd wordt door de overheid. Zelfstandigen kunnen zich daarbij vrijwillig bijverzekeren met bijvoorbeeld een particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering.

Over de haalbaarheid

De vele vragen, mitsen en maren leiden vooral tot grote twijfel over de haalbaarheid van dit idee. Een goede opsomming is via de volgende Twitter thread te lezen van Bas van de Haterd (klik op zij naam of op de datum om de volledige thread te lezen).

Even een draadje over die verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor ZZP'ers.

Zo ongeveer iedereen die er mee te maken heeft is tegen (https://t.co/4dQpZkWVgS). Dat zou je iets moeten zeggen, maar blijkbaar denken veel mensen het beter te weten, dus nu de feiten.

— Bas van de Haterd (@bvdhaterd) June 5, 2019

Verzekeraars pikken de krenten uit de pap. Heb je bijvoorbeeld overgewicht? Dan komt er een premieopslag of wordt je afgewezen voor je AOV. Je wordt dan als een verhoogd risico beschouwd. Deze insteek is ergens logisch natuurlijk want de schadeportefeuille moet wel in een positieve balans blijven.

Dit scenario is een feit. Als de overheid een grote groep mensen verplicht tegen arbeidsongeschiktheid verzekerd welke een verhoogd risico vormen en dat risico komt op termijn uit. Dan zal dat enorm drukken op de geldpot voor uitkeringen. Hoe kun je goed anticiperen op dit scenario?

Natuurlijk zijn er ook voordelen bij een verplichte AOV voor éénpitters

Het blijft een onbetwistbaar feit. Als jij als zelfstandige langdurig arbeidsongeschikt raakt en je hebt nog wel 10, 20 of zelfs meer dan 20 jaar te gaan. Dan is het zeer onwaarschijnlijk dat je voldoende middelen hebt om deze klap financieel op te kunnen vangen. Zeker als het volledige arbeidsongeschiktheid betreft en je dus niet deels nog inkomsten kunt genereen.

“Gemiddeld zijn 2% van alle arbeidsongeschikten langdurig uit de roulatie of reïntegreren helemaal niet meer

Gemiddeld komt deze situatie bij 2% van alle gevallen van arbeidsongeschiktheid voor. Het blijft als zelfstandige zonder personeel dan ook een groot risico om je niet te verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid.

De belangenorganisatie voor zelfstandige professionals FNV Zelfstandigen zijn dan ook zeer goed te spreken over deze maatregel. Marjan van Noort van het FNV zegt: ‘Wij pleiten al heel lang voor een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen’. Met de kanttekening dat het maar een betaalbare verzekering wordt waarbij je als zelfstandige niet geweigerd mag worden. Ongeacht je leeftijd, beroepsrisico of ziekte.

Directeur Harold Herbert van het Verbond van Verzekeraars zegt er het volgende over:

Wat zijn de huidige mogelijkheden als een AOV voor zzp-ers daadwerkelijk verplicht wordt?

We gaan er even vanuit dat het principeakkoord vanaf 2020 daadwerkelijk wordt doorgevoerd. Je moet je dan als ZZP-er verplicht verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Wat zijn in het huidige AOV-landschap dan de mogelijkheden?

Arbeidsongeschiktheidsverzekering

De tradionele arbeidsongeschiktheidsverzekering wordt door commerciële verzekeraars aangeboden. Deze AOV is gelijk ook de meest uitgebreide en complete variant om je tegen arbeidsongeschiktheid te verzekeren. Een logisch gevolg is dat deze dan ook de relatief duurste optie is.

De grondslagen van deze AOV zijn flexibel. Je kunt het naar eigen wensen invullen. Zo heb je verschillende keuzes te maken voor de hoogte van het verzekerd bedrag, looptijd, eigen risicotermijn en indexeringen. Elke grondslag heeft weer direct invloed op de premie.

Op Datishetverschil.nl kun je uitgebreid de arbeidsongeschiktheidsverzekering vergelijken en afsluiten van verschillende verzekeraars.

Woonlastenverzekering

De woonlastenverzekering; een verzekering waarmee het uitsluitend mogelijk is om je woonlasten te verzekeren in geval van arbeidsongeschiktheid en werkloosheid. Deze verzekering is dus alleen af te sluiten als je een koophuis hebt.

De woonlastenverzekering is logischerwijs een goedkoper alternatief op de volledige AOV. Daar staat tegenover dat je een vangnet moet hebben om de overige vaste lasten financieel moet zien op te vangen bij arbeidsongeschiktheid.

Broodfonds

Het broodfonds werkt op basis van een soladiriteitsprincipe. Een groep van 20 tot 50 ondernemers spreken met elkaar af dat zij periodiek een bedrag inleggen. Deze bedragen worden in een potje verzameld.

Als één van de leden ziek wordt of arbeidsongeschikt raakt, dan krijgt hij of zij een netto schenking uit het potje met een maximale periode van twee jaar.

Vrijwillige verzekering bij het UWV

Als startende ZZP-er heb je de mogelijkheid om je (minimaal) te verzekeren met een vrijwillige verzekering bij het UWV.

Een voorwaarde is dat je binnen 13 weken na de startdatum van je bedrijf je bij het UWV meldt om je met vrijwillige verzekering te verzekeren.

Werk je ook nog deels in loondienst? Dan hoef je geen rekening te houden met de termijn van 13 weken en heb je de mogelijkheid om op elk geschikt moment jezelf voor deze verzekering aan te melden.

Vangnetverzekering

Een minimale dekking tegen arbeidsongeschiktheid is door verzekeraars samengesteld in de vorm van een vangnetregeling. Zelfstandigen kunnen van deze regeling gebruik maken uiterlijk 15 maanden na de startdatum van het bedrijf.

Verzekeraars vragen geen medische acceptatie. Echter kent deze regeling een minimale uitkering van 70% van het geldende minimumloon en geldt ‘gangbare arbeid’ als arbeidsongeschiktheidscriterium.

Bij gangbare arbeid kijkt de verzekeraar in geval van arbeidsongeschiktheid ook nog naar de arbeid die je nog kunt uitvoeren ongeacht je beroep en werkervaring. Ook mag de verzekeraar je vragen om een vervangende functie buiten je eigen bedrijf te accepteren.

Overzicht voor- en nadelen van inkomensbescherming voor zzp-ers in 2019

Bekijk de mogelijkheden om je inkomen als zzp-er te beschermen in 2019.

Wat kost een AOV op basis van het minimumloon?

Het minimumloon vanaf 21 jaar in 2019 bedraagt 1.635,60 euro bruto per maand (19.627,20 euro bruto per jaar) vanaf 1 juli.

Als wij het minimumloon als uitgangspunt voor het verzekerd bedrag van een AOV nemen, komen we tot de volgende premieoverzichten voor risicoklasse 1 en 4. In totaal zijn er 5 risicoklassen.

Een risicoklasse kennen verzekeraars toe aan het soort beroep dat je uitoefent, hierbij geldt dat hoe zwaarder het beroep is des te hoger de risicoklasse zal zijn. Een belastingadviseur wordt bijvoorbeeld als een licht beroep beschouwd terwijl een stratenlegger één van de zwaarste beroepen is.

AOV met risicoklasse 1

Deze berekening is 7 juni 2019 gemaakt op Datishetverschil.nl. Er kunnen geen rechten aan worden verbonden.

AOV met risicoklasse 4

Deze berekening is 7 juni 2019 gemaakt op Datishetverschil.nl. Er kunnen geen rechten aan worden verbonden.

Lees meer: Wat zijn de kosten van een AOV

Een verplichte AOV voor ZZP-ers komt er hoogstwaarschijnlijk aan

Het zal ten minste tot 2021 duren voordat een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen zonder personeel verplicht wordt. Het zit er hoe dan ook dik in dat deze maatregel definitief wordt doorgevoerd.

Hoe denk jij erover? Heb je al iets aan inkomensbescherming gedaan, ga je nog een AOV afsluiten of zit je hier totaal niet op te wachten? Laat het weten in de comments.

Ook handig: Tips om te besparen op een AOV